Những thằng
già nhớ Mẹ
Bông hồng đỏ hay bông hồng trắng
cho Ngày của Mẹ, đối với tôi chỉ là biểu
tượng, chẳng ép phê gì. Ký ức về mẹ, dù gần
hay xa, mới là điều nhức nhối. Tuổi càng
cao, càng dễ quên chuyện trước mắt, nhưng
càng nhớ chuyện xa xôi. Tuổi đời, tình đời
trải miết rồi, nay nhớ về Mẹ, thôi thì với
bao điều thiếu sót và ray rứt, cứ giá mà… giá mà….
Hai mươi năm trước, ông tổng giám đốc
công ty tôi mất Mẹ. Lúc đương quyền, ông
đem Mẹ vào Sàigòn ở với ông. Khi ông về hưu, bà
đòi về quê ở vùng ngoại ô Hà Nội và mất ở
đó. Tôi đến thăm khi ông trở lại Sàigòn
được vài tháng.
- Tuổi già được về quê sống những
năm tháng cuối đời, rồi mất nhẹ nhàng
như thế thì còn gì bằng, tôi an ủi.
- Mất Mẹ tớ cảm thấy như thiêu thiếu
thế nào ấy…
- Thiếu cái
gì?
- Tớ muốn
trồng dàn bầu hay dàn mướp ở sau nhà cho mát, trồng
cây nào hay hơn vì tớ sợ kiến… Tớ vẫn hay hỏi
bà những chuyện lặt vặt như thế. Tớ sinh ra ở quê, nhưng có sống ở quê
đâu. Bây giờ bà mất, tớ chẳng biết hỏi
ai…
Hồi
đó tôi mới xấp xỉ 40, còn Mẹ, thấy cái thiêu thiếu của
ông đúng là lẩm cẩm. Mấy chuyện vặt đó hỏi
đâu chẳng được. Bây giờ
thì tôi cảm được cái thiêu thiếu của ông thế
nào rồi.
Tôi
có thằng bạn hồi trung học. Tay này quậy phá thầy cô dàn trời. Trường đuổi học, mời phụ
huynh đến thông báo. Mẹ nó đến, đứng
khoanh tay như người phạm tội, nhẫn nhục
nghe thầy tổng giám thị trút cơn thịnh nộ,
hài tội thằng con gần nửa tiếng đồng hồ..
Mẹ nó chảy
nước mắt: “ Nhà cháu nghèo, chạy
cơm từng bữa cho anh em nhà nó có cái ăn. Nhà cháu lại không biết chữ, biết thế
nào mà dạy nó. Nhờ thầy cô
thương đến mà dạy dỗ. Đuổi học, thì nó học ở đâu?
Ra trường tư làm gì có tiền. Trăm sự nhờ thầy thương cháu, roi
vọt cho cháu nên người. Để rồi tối
về, nhà cháu răn đe nó…”
Cơn thịnh
nộ trôi qua, dường như thương cảm với
người đàn bà quê mùa trước mặt, thầy tổng
giám thị rồi cũng bỏ qua.
Tôi và thằng
ông mãnh đó lấp ló ngoài văn phòng theo
dõi. Nó cười hi hí khi biết mình… tai
qua nạn khỏi. Chưa hết, hôm sau nó hớn hở : “ May quá, bà già tao giấu biệt chuyện
này với ông già, nếu không thì… hì…hì…”.
Nó
tiếp tục quậy phá, nhưng kín đáo hơn, quậy
phá cho đến khi vào lính vẫn còn, nên lãnh “củ” đều
đều. Lần này thì chẳng ai nhẫn nhục thay cho nó.
Hôm rồi, thằng
ông mãnh về nhà sau ca đêm, ngồi uống rượu một
mình, lướt “net”, đọc được bài “Cá bống
kho tiêu” nào đó, gọi phone cho tôi từ Mỹ, nói rằng,
tự nhiên nhớ Mẹ, rồi khóc hu…hu… qua điện thoại: “ Cả
đời tao làm khổ bà già. Bà già bệnh,
tao bận việc, cứ hẹn lần, không về
chăm sóc được. Bà già mất, tao về,
không kịp nhìn mặt… Tiền bạc bây giờ có ích gì…”. Mẹ nó mất cũng gần 10 năm rồi…
Càng quậy phá, càng mềm nhũn. Nguôi
ngoai gì nổi !
Mẹ
tôi mất hồi đầu năm. Thấy tôi buồn,
thằng bạn học rủ về quê nó ở Châu Đốc
chơi cho khuây khỏa. Chén thù chén tạc,
say túy lúy, cả bọn chuệnh choạng kéo nhau đi hát…
karaoke. Thằng bạn cầm micro :”
Xin giới thiệu với các anh em Châu Đốc, thằng
bạn tôi đây ở Sàigòn vừa mất Mẹ. Tôi xin hát tặng nó bài…
“Bông hồng cài áo”…
Rồi nó say
sưa hát, động tác biểu diễn như một ca sĩ
chuyên nghiệp. Bỗng nhiên giọng hát run run… Nó khóc nấc lên. Cách đây 2 năm, tôi ghé
Châu Đốc dự đám tang Mẹ nó.
Chuyện
khác, lần này không phải thằng, mà là …bà già. Tôi có cô bạn người Ý trạc
tuổi, mỗi lần về Milan , ra nghĩa trang thăm Mẹ, mang theo thỏi chocolate,
ngày xưa bà thích ăn (mà cô ta cũng thích nữa), bẻ
chocolate, cùng ăn với cái… bóng Mẹ. Chocolate Tây thay cho nhang
đèn Ta, cũng chỉ là tấm lòng. Mẹ
cô ta mất cũng 10 năm rồi.
Lại có thằng,
có thức ăn hay trái cây nào hay hay, lại mang để trên
bàn thờ Mẹ,
và đặc biệt chỉ thích món ăn lấy từ bàn
thờ Mẹ. Khách đến
chơi, thân thiết lắm, mới mang đồ cúng mẹ
xuống đãi. Hỏi vì sao ? Ừ, thì
cũng như hồi xưa bà cho mình ăn
vậy, có đồ gì ngon cũng để dành cho mình…
Mà có thằng
con nào, dù có làm tới cái ông gì vĩ đại đến
đâu, mà trưởng thành dưới con mắt của Mẹ mình đâu nhỉ
? Có thằng 6 bó rồi, xách xe ra khỏi nhà, vẫn bị
gọi lại “ Lại quên mang nón (bảo
hiểm)”. Mùa mưa, trời chưa mưa, ngồi một
chỗ, nhưng vẫn gọi vói thêm thằng con « Mang theo áo mưa ».
Tôi có thằng
bạn trẻ người Đức chừng… 50, ra ngoài
đường cũng bị bà già vói theo “Alex, quên mang dù !”. Thằng này lúc nào cũng vênh váo tự
hào vì còn Mẹ. Nó khoe: “ Từ hồi tôi qua Việt Nam , Mẹ tôi lấy làm lạ vì tôi
quan tâm tới bả khác xưa nhiều lắm. Bả vui !”. Alex làm ăn ở Việt
Nam
hơn 12 năm rồi.
Bông hồng
đỏ hay bông hồng trắng cho Ngày của Mẹ,
đối với tôi chỉ là biểu tượng, chẳng
ép phê gì. Ký ức về Mẹ, dù gần hay xa, mới là điều nhức
nhối. Tuổi càng cao, càng dễ quên chuyện
trước mắt, nhưng càng nhớ chuyện xa xôi.
Tuổi đời, tình đời trải miết rồi,
nay nhớ về Mẹ,
thôi thì với bao điều thiếu sót và ray rứt, cứ
giá mà… giá mà….
Nụ cười
của người già , dù là nghễnh
ngãng, dù là mù lòa,… nhớ lại, sao mà dễ thương chi
lạ, nhớ xoáy tận đáy lòng. Ray rứt và ân hận
là thế ! Ước gì thời
gian lùi lại, sẽ tìm cách ghẹo bà, để có nhiều
hơn nụ cười móm mém như thế. Nụ cười của Mẹ già là nụ cười mãn nguyện, con cháu
chưa quên bà, vẫn ở bên bà.
Tôi viết bài
này, tặng cho các bạn trẻ 30, 40,.. gì đó. Các bạn hẳn có nhiều cơ
may còn Mẹ. Hãy biết
trân trọng thời gian bên Mẹ. Tôi biết (cũng như tôi ngày xưa),
cách biện minh dễ nhất là bận việc và hẹn lần.
Thời gian chắc
gì đã làm nguôi ngoai nỗi nhớ ?
Nhà thơ Nguyễn Khuyến có câu thơ khóc bạn:
Tuổi già giọt
lệ như sương
Hơi đâu ứa
lấy hai hàng chứa chan
Ừ, nếu giọt
lệ già này mà nhớ mẹ, thì ray rứt biết chừng
nào !
Ví mà tôi đổi thời gian được
Đổi cả thiên thu tiếng Mẹ
cười.
Thơ Trần Trung Đạo